Rodzaje niepełnosprawności w perspektywie rodzica dziecka z orzeczeniem
Każdy rodzic pragnie, by jego dziecko żyło w świecie idealnym, gdzie wszyscy mają równe szanse i mogą swobodnie kształtować swoje życie, bez względu na ograniczenia. Pragnienia, to jedno a rzeczywistość to kolejne wyzwania, z którymi musisz się mierzyć, tak aby zapewnić lepszą przyszłość swojemu dziecku. Dlatego powinieneś dogłębnie odkryć jakie problemy niosą za sobą poszczególne rodzaje niepełnosprawności. Wychowując dziecko, powinieneś wiedzieć, jak zapewnić mu bezpieczeństwo leczenia i terapii, jaka pomoc w szkole jest mu niezbędna, aby gdy dorośnie, mogło być w maksymalnym stopniu samodzielne i podejmować kolejne role życiowe: studenta, pracownika, rodzica, czy po prostu aktywnego członka społeczności.
W naszym artykule przybliżymy Ci wiedzę o rodzajach niepełnosprawności, jakbyś mógł ją zgłębiać odpowiednio do swoich potrzeb. Wiedza poniższa jest nie tylko potrzebna Tobie, ale warto, aby mieli ją wszyscy, którzy mają wpływ rozwój Twojego dziecka, edukację, wychowanie a w końcu na zatrudnienie i dostosowanie usług oraz prawa do jego potrzeb.
Czym jest niepełnosprawność dziecka?
Niepełnosprawność u swojego dziecka możesz zdefiniować na wiele sposobów, w której zależności sfery jego życia dotykasz. Możesz sięgnąć po perspektywę: medyczną, społeczną, prawną czy też związaną z edukacją. Każda z nich będzie kierować Twoją uwagę do innych aspektów ograniczeń, które posiada Twoje dziecko.
O niepełnosprawności swojej pociechy będziesz mówił, gdy będzie ona dotknięta zmianami w funkcjonowaniu na płaszczyźnie fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej. Trudności te ponadto by był utrudniać jej wykonywanie podstawowych czynności stosownie do wieku oraz zaburza uczestniczenie w życiu społecznym podobnie, jak to jest w przypadku zdrowych dzieci.
Twoje dziecko może posiadać niepełnosprawność wrodzoną lub nabytą, które pojawi się wskutek urazu, choroby lub w trakcie jego rozwoju. Zakres ograniczeń, który będziesz obserwować może przybrać postać od lekkich dysfunkcji po całkowite ograniczenie samodzielności i zaburzenie funkcji życiowych dziecka.
Jakie rodzaje niepełnosprawności dotyczą dzieci?
Twoje dziecko może dotknąć tylko jeden rodzaj niepełnosprawności, ale może również odczuwać ograniczenia w kilku, a nawet we wszystkich sferach swojego funkcjonowania. Odnosząc się do definiowania niepełnosprawności u dzieci, wyodrębniliśmy 6 głównych rodzajów niepełnosprawności. W każdym z nich dziecko może posiadać ograniczenia, uszkodzenia lub określone niezdolności.
Dzieci mogą być:
- Niepełnosprawne intelektualnie
W związku z tym rodzajem niepełnosprawności Twoje dziecko może mieć ograniczenia funkcjonowaniu poznawczym i zdolnościach umysłowych. Wszystko to wpłynie na jego umiejętność nabywania nowej wiedzy i nauki oraz na adaptację w różnych środowiskach. Przyczyny tego typu niepełnosprawności kryją się najczęściej w wadach wrodzonych I genetycznych, uszkodzenia mózgu okołoporodowych i wskutek urazów, schorzeń i zakażeń. - Niepełnosprawne psychicznie
Z tym typem niepełnosprawności Twoje dziecko będzie miało trudności w regulacji emocji, ale także w myśleniu i zachowaniu. Przyczyną tego może być: psychoza, schizofrenia dziecięca lub wczesno-młodzieńcza, zaburzenia lękowe, depresja lub zespoły afektywne, lub inne zaburzenia osobowości. - Niepełnosprawne ruchowo
Ten rodzaj niepełnosprawności rozpoznasz najłatwiej, gdyż twoje dziecko nie będzie osiągało kolejnych kroków milowych w podobnym rytmie, jak inne dzieci. Będziesz dostrzegał opóźnienie i problemy w poruszaniu się dziecka – od łagodnych trudności w chodzeniu, poprzez zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej aż po konieczność używania sprzętów ortopedycznych. W dzieciństwie najczystszym przyczyną niepełnosprawności ruchowej jest porażenie mózgowe dziecięce, rozszczep kręgosłupa, nieprawidłowo wykształcone stawy, kończyny lub układ kostny, różnego typu schorzenia neurologiczne oraz reumatyczne. - Niepełnosprawne sensorycznie
W tym typie dysfunkcji zauważysz u swojego dziecka problem z narządami zmysłów, głównie wzroku i słuchu. Dziecko może całkowicie nie słyszeć lub nie dosłyszeć, mieć problemy ze wzrokiem od niedowidzenia po całkowitą ślepotę. Problemy te wynikają z wad wrodzonych, schorzeń lub urazów, często już na etapie życia noworodka (np. wiele dzieci doznaje uszkodzenia wzroku, przebywając w inkubatorze). - Niepełnosprawne komunikacyjnie
Z tym rodzajem niepełnosprawności będziesz mieć do czynienia, jeśli Twoje dziecko będzie mieć problemy z mówieniem. Z jednej strony mogą one wynikać z przetwarzania: afazji, jąkania się lub fizycznych wad narządu mowy. Z drugiej strony dziecko może mieć problemy komunikacji wyrwanej i niewerbalnej z przyczyn rozwojowych w postaci autyzmu lub mutyzmu. - Niepełnosprawne psychofizyczne w konsekwencji przewlekłych chorób somatycznych
Gdy Twoje dziecko długo choruje, może dojść do poważnych zmian narządowych w jego organizmie, a dodatkowo zmiany te mogą mieć wpływ na jego psychikę i rozwój. Trudno jednoznacznie określić jakie ograniczenia w związku z tym będzie ono odczuwało. Ten rodzaj niepełnosprawności u swojego dziecka możesz wiązać z: chorobami układów – krążenia, nerwowego, pokarmowego, oddechowego, moczowo-płciowego lub zaburzeniami enzymatycznymi, metabolicznymi, endokrynologicznymi, nowotworami lub chorobami zakaźnymi i odzwierzęcymi.
Przykład
Dziecko z mózgowym porażeniem dziecięcym może manifestować wiele rodzajów niepełnosprawności. Mogą go dotknąć ograniczenia obejmujące sferę: ruchową, intelektualną, sensoryczną, komunikacyjną, a nawet psychiczną.
Czy rodzaj niepełnosprawności dziecka i symbole niepełnosprawności w orzeczeniu mają ze sobą związek?
Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka otwiera Wam drogę do różnego typu uprawnień. W orzeczeniu tym znajdziesz jeden do trzech z 12 symboli niepełnosprawności. Każdy z nich w skróconej formie mówi, w jakim obszarze Twoje dziecko doświadcza problemów. Jest to wystarczające do potrzeb administracyjnych i realizacji uprawnień. Jednak to rodzaj niepełnosprawności jest podstawą, by dookreślić przyczyny tych problemów, wskazać stopień i zakres uszkodzenia organizmu Twojego dziecka oraz ich konsekwencje. W procesach leczenia, terapii, czy edukacji to istotne informacje wpływające na ich przebieg.
W jakich obszarach rodzaj niepełnosprawności dziecka ma znaczenie?
Znajomość rodzaju niepełnosprawności dziecka znaczenie ma nie tylko dla Ciebie, jako rodzica. Przede wszystkim praktyczna wiedza przydaje się we wszystkich obszarach, w których pojawiają się dzieci z niepełnosprawnością. To jak kształtować poszczególne środowiska i jakie potrzeby wynikają z konkretnych dysfunkcji, powinno przenosić się na faktyczne oddziaływania.
Poszczególne rodzaje niepełnosprawności dzieci mają znaczenie w następujących obszarach:
- Miejscu edukacji i terapii
Pedagodzy, terapeuci i nauczyciele powinni doskonale znać rodzaje niepełnosprawności, aby odpowiednio dostosować metody nauczania do potrzeb Twojego dziecka z określonym rodzajem niepełnosprawności. Ty sam także potrzebujesz tej wiedzy, aby odpowiednio wspomagać proces rozwoju, wychowania i odpowiednio dobierać miejsce edukacji oraz rodzaj terapii. - Lecznictwie i rehabilitacji
Odpowiednio przygotowana kadra zapewni Twojemu dziecku optymalny sposób leczenia oraz rehabilitacji. By jednak tak się stało, to Ty musisz mieć wiedzę, do jakich placówek skierować się po pomoc dla swojego dziecka. Z uwagi na to jest Ci potrzebna szeroka wiedza o rodzaju niepełnosprawności, z którą macie do czynienia. - Instytucjach publicznych
Kiedy wychodzisz ze swoim niepełnosprawnym dzieckiem z domu, możesz przekonać się i jak ważne jest posiadanie wiedzy przez pracowników instytucji publicznych w zakresie dostępności usług i budynków. Dzięki znajomości rodzajów niepełnosprawności pracownicy tych instytucji mogą zapewnić odpowiednie ułatwienia dla poszczególnych grup osób niepełnosprawnych oraz ich rodziców. Ważne są nie tylko podjazdy i windy, ale także odpowiednie toalety i komfortki w przypadku dzieci niepełnosprawnych ruchowo. W przypadku innych typów niepełnosprawności pomocne mogą okazać się cisza, pętle indukcyjne, oznaczenia brajlle’owskie czy tłumacz języka migowego. - Prawie
Dla Ciebie, jako rodzica dziecka z niepełnosprawnością odpowiednio skonstruowane prawo jest podstawą pozwalającą Ci spokojnie patrzeć w przyszłość lub przeciwnie, gdy jest ono wadliwe, staje się powodem do niepokoju. Dlatego wiedza o rodzajach niepełnosprawności i jest tak ważna w przypadku polityków i legislatorów prawa. Aby prawo odpowiednio pomagało musi być oparte o faktyczne potrzeby osób z niepełnosprawnościami. - Wsparcia społecznego
Twoja wiedza o rodzaju niepełnosprawności dziecka w powiązaniu z prawem pozwala, abyś ją wykorzystał do realizacji wszelkich uprawnień, ulg, przywilejów, świadczeń lub dofinansowań. To wszystko sprawi, że codzienność Twojego dziecka i całej Twojej rodziny będzie łatwiejsza.
Kto powinien mieć wiedzę na temat rodzajów niepełnosprawności?
Dzięki powyższej lekturze zapewne zorientowałeś się, że znajomość rodzajów niepełnosprawności u dzieci, ale nie tylko, ważna jest dla jego rodziców. Kto jeszcze powinien mieć szeroką wiedzę, aby życie twojego dziecka z niepełnosprawnością było łatwiejsze?
- Opiekunowie i asystenci dzieci niepełnosprawnych,
- Dzieci z niepełnosprawnością stosownie do wieku,
- Przedstawiciele medyczni i terapeuci,
- Pedagodzy i nauczyciele,
- Przedstawiciele organizacji pozarządowych,
- Pracownicy instytucji pomocowych,
- Władze samorządowe oraz rząd,
- Przedstawiciele ogółu społeczeństwa.
Wiedza w pigułce dla rodziców o rodzajach niepełnosprawności u dzieci
Zmagania niepełnosprawnością dziecka jest trudne dla wszystkich rodziców. Niesie za sobą dyskomfort psychiczny, troskę i obawy. Jednocześnie stawia zadania związany ze wspomaganiem rozwoju dziecka tak, aby finalnie osiągnęło ono maksymalny jego pułap. To jakie decyzje będziesz podejmował, oprzyj na wiedzy o rodzajach niepełnosprawności. Zweryfikuj czy Twoje dziecko ma problemy wskutek:
- niepełnosprawności intelektualnej,
- niepełnosprawności psychicznej,
- niepełnosprawności komunikacyjnej,
- niepełnosprawności sensorycznej,
- niepełnosprawności ruchowej,
- niepełnosprawności psychofizycznej związanej z przewlekłą chorobą somatyczną.
Ponieważ każdy z tych rodzajów niepełnosprawności niesie za sobą specyficzne wyzwania i potrzeby, uwzględnij je, decydując o różnych aspektach życia Twojego dziecka. Dostosuj wsparcie do wymogów społecznych, medycznych, edukacyjnych i terapeutycznych. Będzie to stanowiło bazę, na której zbudujesz sprawniejsze funkcjonowanie dziecka oraz umożliwisz mu udział w życiu społecznym.
